“Μύθοι της Καθημερινότητας”

27 Απρ 2002

Πολυχώρος Πολιτισμού Αθηναΐς

Τα εικαστικά ερεθίσματα της Πωλίνας Κασιμάτη προέρχονται από τους ανθρώπους της καθημερινότητας που μπορεί κανείς να συναντήσει σε πάρκα, πλατείες, δρόμους και γειτονιές, σε εσωτερικά δωμάτια ή σε εξωτερικούς χώρους μιας πολυσύχναστης πόλης. Μιας πόλης που διαμορφώνει συμφιλιώσεις, αποδοχές και ανεξαρτησίες της πληθυντικής της μοναξιάς.

Το θέμα ταυτίζεται με τον θεατή. Κι αυτός κοιτάζει πρόσωπο με πρόσωπο, τον εαυτό του. Η προσοχή του βλέμματος εστιάζεται στην αμεσότητα και ταυτόχρονα στην μακαριότητα που μεταδίδουν οι φιγούρες, λες και οι ασφυκτικοί ρυθμοί ή τα άγχη σταμάτησαν να τις κυνηγούν. Η αληθοφάνεια και η αμεσότητα των μορφών παρουσιάζονται μέσα από τα ρούχα που αυτές φορούν,από τον τρόπο που ισορροπούν στο χώρο, από τα χαρακτηριστικά της ατομικότητας που καθεμιά εμφανίζει, καθώς στέκονται, βαδίζουν, άλλες κάθονται, ρεμβάζουν, αναπολούν και στοχάζονται, προβάλλοντας την τρισδιάστατη ανάπτυξή τους συνδυασμένο με την στιγμιαία παρουσία τους στο χρόνο.

Τα διάφορα μεγέθη και οι ποικιλίες των γλυπτών της Πωλίνας Κασιμάτη αποτελούνται από γύψο ή πηλό επιχρωματισμένο με τόνους ζωηρούς και λαμπερά χρώματα. Οι στάσεις τους είναι συνηθισμένες οι πιθανές. Τα χρώματα ωστόσο τονίζουν τις υποτιθέμενες προθέσεις των μορφών ή τις διαθέσεις τους. Άλλοτε πάλι οι ίδιες οι μορφές λειτουργούν ως είδωλα, προσωποποιόντας χρώματα.

Ανάλογα με την διευθέτηση κάθε φορά των γλυπτών στο χώρο και την αναμεταξύ τους δυναμική πυκνότητα ή αραίωση, δημιουργούνται “περιβάλλοντα”. Τα γλυπτά αυτά ταυτοχρόνως “περιβάλονται’ στον χώρο που οικειοποιούνται, επαναπροσδιορίζοντας το εκάστοτε φυσικό περιβάλλον.

Κάθε μια φιγούρα, γυναικεία ή ανδρική, σηματοδοτεί εξατομικευμένα αλλά και κοινωνικά χαρακτηριστικά για το ποιόν και τον τρόπο ζωής της, για νοοτροπίες, αντιλήψεις, ψυχικές ιδιαιτερότητες, προτιμήσεις και ενδιαφέροντα ή καθημερινές ενασχολήσεις, προτείνοντας έναν άτυπο διάλογο επαφών, σχέσεων και ταυτοχρόνως διαφοροποιήσεων. Τα γνωρίσματα αυτά αναδεικνύουν μεμονωμένες και την ίδια στιγμή συλλογικές συμπεριφορές που λειτουργούν ως μαρτυρίες της εποχής μας.

Η Πωλίνα Κασιμάτη προσωποποιεί καταστάσεις, ενέργειες και δράσεις χρησιμοποιώντας τους δικούς της “ανθρωπότυπους” όπως τα πιόνια μιας σκακιέρας που δραστηριοποιούν το σύγχρονο πολύπτυχο του modus vivendi. Οι εντάσεις των χρωμάτων επιτείνονται ή μετριάζονται από τις ακινητοποιημένες στάσεις των μορφών που στέκουν σαν αγάλματα, μνημειώνοντας ωστόσο το φευγαλέο, το συμπτωματικό και το τυχαίο. Πρόκειται για καταστάσεις που αντιστρατεύονται την διάρκεια και παραδόξως αυτήν καθ αυτήν την ακινησία των αγαλμάτων.

Τα δικά της γλυπτά δεν είναι ανδριάντες. Δεν μνημειώνουν πράξεις ηρωικές ούτε υπενθυμίζουν πρόσωπα και συμβάντα διεκδικώντας την αποφυγή της λήθης και την κατοχή μιας θέσης στην ιστορία.

Τα γλυπτά αυτά προτείνουν εναλλακτικότητα, πιθανότητες και δυνατότητες της μορφής να παρασταθεί εξοβελίζοντας από την μια πλευρά κάθε σοβαροφάνεια και ιδεαλισμό, από την άλλη πλευρά κάθε μαξιμαλιστική διαπραγμάτευση με την “αδιατάρακτη συνέχεια” του χρόνου.

Ο χρόνος στα έργα της Πωλίνας Κασιμάτη ενσωματώνονται με τις προθέσεις, τις αλληλουχίες, τους συνειρμούς και τις ενδείξεις “πράξεων”, την ώρα που κατακερματίζεται στις στιγμές του. Τα “επεισόδια” των έγχρωμων ειδώλων που συγκροτούν και απαρτίζουν αυτόν τον χρόνο, χωροθετικά τον σκηνοθετούν, διαμορφώνοντας ένα “ψηφιδωτό” από αλήθειες και ψέματα, ερωτήματα και αινίγματα που φανερώνουν όψεις της σύγχρονης ζωής, με τα γνωστά και τα εξαιρετέα της, τις οικειότητες και τα απροσδόκητα που συναντά κανείς στους δρόμους της ανθρωπογεωγραφίας της…

Αθηνά Σχινά
Κριτικός και Ιστορικός Τέχνης